De levensgeschiedenis van Pieter Jansz Ran

In het gezin van Jan Jacobsz Ran en Impje Cornelis Sluijsman werd in 1762 een zoon Pieter geboren in Oudeschild. Zijn ouders zullen wel verheugd geweest zijn dat hij zijn eerste jaar overleefde, twee van hun eerdere eender genaamde kinderen waren namelijk al jong overleden. Jan was loods en ook zijn zoon Pieter zal al jong naar zee gegaan zijn.

Als ongehuwde jongeman maakte hij al een testament, een niet heel gebruikelijke gang van zaken. Daar had hij echter een goede reden voor: niet alleen zijn beide ouders, maar ook zijn broers en zussen waren al overleden. Pieter stond er dus alleen voor, maar gelukkig kunnen we aannemen dat hij gesteund werd door zijn verdere familie en daar dankbaar voor was. In zijn eerste testament werden namelijk zowel zijn tante Jantje Jacobs Ran als zijn neef Cornelis Willemsz Ran bedacht. Zijn enige erfgenamen waren volgens dit testament zijn oom Willem Jacobsz Ran en diens vrouw Jantje Cornelis Sluijsman, die zowel van vaders- als moederskant aan hem verwant waren.

In 1787 trouwde hij in de katholieke kerk met Trijntje Reijers Smit, een meisje uit Den Burg. Ze vestigden zich in Den Burg. Hun eerste kind werd Impje genoemd, naar de moeder van Pieter. Zoon Reijer werd in 1792 geboren, drie jaar later gevolgd door Neeltje. Samen maakten ze een jaar na hun huwelijk een nieuw langstlevende testament.

Na een huwelijk van 13 jaar overleed Trijntje in september 1800. Volgens het impostregister moest er f 3,- belasting betaald worden, dus het gezin behoorde niet tot de allerarmsten. Nu zijn vrouw niet meer leefde, liet Pieter in oktober van hetzelfde jaar het voogdijschap over hun kinderen vastleggen bij de notaris. Tevens machtigde hij schipper Jan Jacobsz Reij en Aaltje Jans Smit, de weduwe van Cornelis van Heerwaarden, om zijn zaken waar te nemen gedurende zijn afwezigheid. Hij stond namelijk op het punt om te vertrekken op een buitenlandse reis als stuurman.

Uiteindelijk overleed Pieter in het najaar van 1807 op een van zijn reizen op 45-jarige leeftijd. Het schip was op de terugreis uit Engeland en hij kreeg een zeemansbegrafenis. Ter hoogte van het "Heijlig land" werd zijn lichaam overboord gezet. Uit zijn inventaris blijkt dat de kinderen bij Aaltje Jans Smit in de kost waren en dat Pieter verder aan verschillende personen een en ander in bewaring had gegeven.

Hoe het verder ging met de kinderen, heb ik niet uitgebreid onderzocht. Impje trouwde in ieder geval in 1822 met Cornelis Willemsz Ran, Neeltje overleed ongehuwd in 1820. En Reijer? Wie het weet mag het zeggen.

Bronnen: DTB Texel, notarieel archief Texel inventarisnummers 4907 4912, 4916 en 4929, BS Texel.