"Door de monde van"

Op Texel had in de 17e en 18e eeuw een flink deel van de mannelijke bevolking een zeevarend beroep. Er waren vissers, loodsen, kaagschippers, zeelui op de grote vaart, walvisvaarders, VOC-opvarenden en dienaars van de admiraliteit. In een aantal van deze beroepen kon je je niet staande houden zonder enige praktische talenkennis. Vandaar dat er op Texel de nodige mensen waren die zich konden uitdrukken in een andere Europese taal.

In het notarieel archief van Texel zijn veel scheepsverklaringen te vinden. Niet zelden gaat het om een treurig verhaal waarin uit de doeken wordt gedaan hoe het desbetreffende schip is gestrand of vergaan nabij het eiland. Als de bemanning geen Nederlands sprak, was daarbij een tolk-vertaler noodzakelijk. Meestal wordt er dan zoiets genoteerd als Door de monde en interpretatie van (naam van de desbetreffende Texelaar)".

Om een idee te geven, hieronder een kleine opsomming uit inventarisnummer 4928 en 4929:

• 11-01-1782 Vertaling door Hermanus Zuidewind wonend De Waal de Portugese taal verstaande en sprekende
• 12-01-1782 Jan Vlas wonend Oudeschild de Portugese taal verstaande en sprekende
• 02-09-1782 Leendert Pruijt Oudeschild de Italiaanse taal verstaande en sprekende
• 24-09-1782 Willem Gomes Oudeschild de Engelse taal verstaande en sprekende
• 16-01-1783 Kapitein Leendert Pruijt de Engelse taal verstaande en sprekende
• 28-04-1783 Door de interpretatie van de buitenloods Simon Perich de Portugese en de Franse taal sprekende. Vervolgens door vertolking uit het Frans in het Nederduits door Frans Philippus wonende alhier
• 17-09-1783 Door de monde en interpretatie van Claas Rijk de Italiaanse taal verstaande en sprekende
• 17-05-1784 Door monde van Frans Filippus wonend alhier de Franse taal verstaande en sprekende